Küreselleşen ve modernleşen dünya, uluslararası taşımacılığın önemini bir hayli attırmıştır. Uluslararası taşımacılığın öneminin artmasının bir diğer sebebi de üretim ve ihtiyaçların her geçen gün yenilenmesidir. Ayrıca bu durum dış kaynak kullanımının artmasını da sağlamıştır. Bu gibi sebeplerle birlikte nakliye ağlarının büyümesi ve küreselleşmesi Uluslararası Taşıma Sözleşmelerinin de ortaya çıkmasını sağlamıştır.
Uluslararası Taşımacılık Nedir?
Uluslararası taşımacılık herhangi bir yükün veya eşyanın uluslararası mesafelerle yer değiştirmesidir. İki ülke arasında yapılan her türlü taşıma işi uluslararası taşımacılığın tanımına girmektedir. Taşıma işlemi genellikle belli başlı lojistik firmaları tarafından yapılır. Bu taşıma işlemi ise karayolu, havayolu, demiryolu veya denizyolu gibi yöntemlerle yapılır. Günlerce belki de aylarca süren taşıma işlemlerinde ise yükün muhafazası oldukça dikkat edilen bir durumdur. Çünkü taşıma sırasında eşyaların zarar görmesi olasıdır. Bu yüzden de iki ülke arasında ticari sözleşme olup olmadığı ve bu sözleşmelerin neleri kapsadığına dikkat edilmelidir. Burada da Uluslararası Taşıma Sözleşmelerinin önemi ön plana çıkar. Fakat sözleşmeler kadar taşıma seçenekleri de önemlidir.
Uluslararası Taşımacılıkta Kullanılan Seçenekler Nelerdir?
Uluslararası taşımacılık farklı yöntemlerle gerçekleşebilir. Bu yöntemlerin ise farklı yönetmelikleri, avantajları ve kuralları vardır. Taşıma sözleşmesinin türleri belirlenen yöntemlere göre değişiklik gösterebilir. Taşıma kuralları ve sözleşmelerde bu yöntemlere göre şekillenir. Taşıma işleminde kullanılacak yöntemler ise çoğu zaman iki ülke arasındaki mesafe durumuna ve ülkelerin konumuna göre belirlenir. Örneğin uzak mesafelerde denizyolu taşımacılığı kullanılırken, kısa sürede yükü ulaştırmak ve zamandan tasarruf etmek için havayolu taşımacılığı kullanılır. Karayolu ve demiryolu ise daha çok kısa mesafeli gönderimlerde kullanılır.
Karayolu araçları ile taşınan ürünlerin alıcıya ulaştırıldığı karayolu taşımacılığı, uluslararası taşımacılıkta oldukça sık tercih edilen bir yöntemdir. Buna bağlı olarak da önemli bir role sahiptir. Ayrıca adrese teslimat özelliği sayesinde de güven veren bir yöntemdir. Denizyolu taşımacılığı da taşımacılık türleri arasında oldukça fazla tercih edilen bir uluslararası taşıma yöntemidir. Güvenli olmakla birlikte büyük ağırlıklara ve genişliklere sahip yüklerin taşınmasına imkan tanır. Hava yolu taşımacılığında ise yükler uçaklarla taşınır. Hızlı olması sebebiyle çok fazla tercih edilen taşıma yöntemidir. Son olarak demiryolu taşımacılığında da raylı sistem araçları kullanılır. Yerine göre kısa mesafeli veya uzak mesafeli taşımacılıkta tercih edilebilir. Havaleli ve ağır yükler için de özellikle tercih edilir. Bunlar konteynerler, dökme yükler ve proje gönderimleri gibi yüklerdir. Hangi yöntem olursa olsun taşıma sırasında prosedürler değişebilir. Bu yüzden de uluslararası nakliyat firmalarını tercih etmek daha fazla güven verir.
Uluslararası nakliyat firmaları kullanımı ile birlikte pek çok avantaj sağlar. Hangi taşımacılık yöntemi ile yükün gönderileceğine ise müşteriler karar verir. Ardından yönetmelikler ve belgeler ile gerekli düzenlemeler yapılır. Bu belgeler genel olarak Uluslarası Taşıma Sözleşmelerini kapsar. Taşıma sözleşmesi türleri ise sadece taşıma yöntemine göre değil, firmalara göre de değişiklik gösterebilir.
Uluslararası Taşıma Sözleşmeleri Nelerdir?
“Taşıma sözleşmeleri nelerdir?” sorusu uluslararası taşımacılıkta oldukça merak edilen bir sorudur. Bu sözleşmeler hakkında bilgi sahibi olmak ise yeri geldiği zaman büyük avantaj sağlar. Uluslararası taşıma sözleşmeleri, teslim edilme şekilleri ile belirlenen kurallar çerçevesinde gönderen, taşıyıcı ve alıcı taraflar arasında yapılan bir çeşit sözleşmedir.
Uluslararası taşıma sözleşmeleri genellikle iki ana taraf arasında imzalanır. Bu taraflar; gönderici ve taşıyıcıdır. Sözleşmeyi kendi adına yapan ve malın sahibi olması gerekmeyen taraf göndericidir. Uluslararası taşımacılıkla yük bizzat gönderici tarafından gönderilir. Bu sırada da nakliye aracısı ile gerekli sözleşmeyi uygular. Taşıyıcı ise belli bir araç ile belli bir ücret karşılığında taşıma işini yapan taraftır.
Sözleşmeye bağlı olarak nakliyeci firma belli ücret karşılığında yükü gerekli noktaya ulaştırır. Nakliyeci firma, taşıma sırasında, taşıma işini ara taşıyıcılara devredebilmektedir. Bu sırada yükün alabileceği hasara karşı ise belli sigortalarda sözleşmelerde yer alır. Bunun dışında gönderilen, taşınacak malın sahipleri ve bildirimin yapılacağı taraf da sözleşmelerde yer alan taraflardır. Gönderilen yükün teslim edileceği kişidir. Taşınacak malın sahibi ise gönderenden bağımsız olarak malın asıl sahibidir.
Bildirimin yapılacağı taraf da sözleşmelerde belirlenir. Bu kısma sözleşmenin “Notify” bölümünde yer verilir. Alıcı olarak farklı bir kişinin adının yazılması durumunda taşınan malın sahibinin adı yazılır. Alıcının isminin yazılması durumunda da temsilcinin ismi yazılır. Taşınan kargoların alıcısı veya bildirim yapılacak taraf olarak gösterilen kişilerin; akreditif mektubu veya taraflar arasında imzalanan satış kontratına uygun olmasına özellikle dikkat edilir.
Uluslararası taşıma sözleşmelerinin içeriğinde genel olarak; alıcı ve taşıyıcı tarafları hakkında gerekli bilgiler, taşınacak mal ile ilgili gerekli olan tüm bilgiler, yükün adedi, taşınan yükün brüt olarak ağırlığı, yükü taşıyacak araç bilgisi, yükün yüklenme tarihi, yükün araca yükleneceği yer ve yükün teslimat için indirileceği yer hakkında detaylı bilgiler yer alır. Yine taşıma sırasında yaşanacak aksiliklere ve sorunlara karşı yapılacaklar da bu sözleşmelerde yer alır. Taşıma sözleşmeleri nelerdir sorusunun temel olarak cevabı bu şekildedir.
Uluslararası Taşıma Sözleşmesinin Türleri Nelerdir?
Uluslararası taşıma sözleşmeleri daha öncede belirtildiği gibi taşıma yöntemine göre şekillenir. Peki, bu taşıma sözleşmesi türleri nelerdir? Taşıma yöntemine göre adlandırılan taşıma sözleşmeleri şu şekildedir:
- Deniz yolu ile taşıma: Ocean Bill of Lading (B/L) “Deniz Konşimentosu”
- Demir yolu ile taşıma: Railway Bill (RWB) “Demir Yolu Taşıma Senedi”
- Hava yolu ile taşıma: Airway Bill (AWB) “Hava Yolu Taşıma Senedi”
- Kara yolu ile taşıma: Truck Bill of Lading (TBL/CMR) “Kara Yolu Taşıma Senedi”
Sözleşmelerde demiryolu taşımacılığında taşıtın vagon numarasına özellikle yer verilirken; karayolu taşımacılığında aracın plaka numarasına, denizyolu taşımacılığında ise aracın adına ve duruma göre bayrağına, havayolu taşımacılığında ise uçak şirketine ve konşimento numarasına yer verilir. Görüldüğü üzere uluslararası taşıma sözleşme türlerinin farklı olması hazırlanan taşımacılık sözleşmesinde pek çok konuda değişiklik yapılmasına sebep olmaktadır. Sözleşme numarası, taşıma sözleşmesinin yapıldığı ve düzenlendiği tarih ise her sözleşme türünde yer alır. Aynı şekilde yükün taşınma ücreti alıcının ödemesi halinde, tüm senet türlerinde taşıma senedinin üzerinde belirtilir. Fakat havayolu ve demiryolu taşımalarında taşıma ücreti, taşıma sisteminin gerekçesi olarak taşıma senedinde daima belirtilir. Bunun haricinde Nakliyeciler Uluslararası Federasyonu ile nakliye hizmeti veren şirketler arasında düzenlenen taşıma sözleşmeleri de bulunmaktadır. Bu sözleşmeler ise şu şekildedir:
- Forwarders Certificate of Receipt (FCR) “Nakliye Hizmeti Veren Ffirmaların Mal Teslim Alma Belgesi”
- Forwarders Certificate of Transport (FCT) “Taşımacının Yük Eşya Taşıma Belgesi”
- FIATA Negotiable Combined Transport Bill of Lading (FBL) “FIATA Ciro Edilebilir Karma Lojistik Konşimentosu”
- FIATA Warehouse Receipt (FWR) “FIATA Ambarlama Belgesi”
- Trough Bill of Lading (TBL) “Konşimento”
Sözleşmelerin hemen hemen hepsinde taşıyıcının sorumlulukları ön plana çıkar. Taşıyıcı firma, taşıma süresi boyunca yükten sorumludur. Kayıp ve hasar gibi durumlara karşı taşıyıcının yükümlülükleri uluslararası ticaret yasalarında belirtilmiştir. Bu yasalarla birlikte sözleşmeye uygun olarak hareket edilir. Bu gibi durumlarda taşıyıcı firma genellikle belli miktarda tazminat öder. Taşıyıcının sorumluluğunda doğan ödeme yükümlülüğü ise yine aynı şekilde uluslararası anlaşmalarda belirtilir. Bu gibi olumsuzlukların önüne geçmek için uluslararası ticaret anlaşmalarında nakliyat sigortalarına da yer verilir. Gönderilen yük sigortalanır ve olası kayıp ve hasar gibi durumlarda bir tarafa sigorta ödemesi yapılır. Sigortanın hangi tarafa ödeneceği ise gönderici ve alıcı tarafından belirlenir. Uluslararası taşımacılığa dair pek çok ayrıntıya “ISS Global Forwarding Taşımacılık” firması ile birlikte ulaşabilirsiniz
